Türkiye deprem davası öfke ve gözyaşları arasında başladı

Aileler, geçen yıl yaşanan güçlü depremde Türkiye’nin güneyindeki lüks apartman kompleksinin devrilmesi sonucu hayatını kaybeden akrabalarının isimlerini söylerken, ağlayarak tek tek mahkemeye seslendi.

Oğlu da eşi ve 3 yaşındaki oğluyla birlikte çöküntüde ölen bir kadın, kompleksi inşa eden adamlar ve kompleksin güvenli olmasını sağlamakla görevli müfettişler olan sanıklara sert sert çıkıştı.

Remziye Bozdemir adlı kadın, “Yazıklar olsun sana” dedi. “Senin çocukların yaşıyor, benimkiler öldü.”

Perşembe günkü duruşma, güney genelinde yüz binlerce yapıya zarar veren ve 53.000’den fazla insanı öldüren 6 Şubat 2023 depremleri sırasında yaşanan en yıkıcı bina arızalarından biri olan Renaissance Residence’ın çöküşüyle ​​ilgili hesap sorulmasını amaçlayan ilk duruşmaydı. Hindi.

Rönesans’ta 300’den fazla kişi öldü ve çok daha fazlası da yaralandı. The New York Times tarafından yapılan bir soruşturma ve adli tıp analizi, kötü tasarım ve asgari düzeydeki gözetimin trajik bir kombinasyonunun binayı savunmasız bıraktığını ve sonuçta binanın 13 katının yerle bir olmasına neden olduğunu ortaya çıkardı.

Depremlerden bu yana, hayatta kalanların çoğunun öfkesi, güçlü sarsıntılarla dolu bir geçmişe sahip bir bölgede çok sayıda kusurlu binanın yükselmesine neden olan gevşek inşaat uygulamalarına odaklandı. Geçen yıl yer sarsıldığında birçok yapı ölüm tuzağı haline geldi, sakinlerinin üzerine saldırıp onları anında öldürdü ya da canlı canlı enkazın içinde hapsetti.

Son aylarda Türk mahkemeleri ölümcül çöküşlerin sorumluluğunu üstlenmeye çalışan davaları görmeye başladı. Rönesans davası, mağdurların avukatlarının deprem sonrası adaletin sınırları konusunda ne söylediğini gösteren böyle bir davadır.

Dördü inşaat şirketinden ve dördü özel bir yapı denetim firmasının çalışanı olan sekiz adam, kompleksin inşaatındaki rollerini ihmal ederek öngörülebilir ölüm ve yaralanmalara neden olmakla suçlanıyor. Sekiz kişinin tamamı suçsuz olduğunu iddia etti.

Bu davada, araziyi imar ederek, inşaat planlarını onaylayarak ve inşaat izinleri vererek kompleksin inşa edilmesine izin veren ve aynı zamanda projenin şiddetli depremlere dayanacak şekilde inşa edilmesini sağlayamayan çok sayıda kamu görevlisinden herhangi biri kayıp.

İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye Direktörü Emma Sinclair-Webb, kamu görevlilerinin değil, özel inşaatçıların incelenmesinin deprem bölgesinde hesap verebilirliği sağlama çabalarına gölge düşürdüğünü söyledi.

“Müteahhitler kusurlu binalar inşa eden kovboy inşaatçılar olabilir, peki ya içinde faaliyet gösterdikleri elverişli ortam ve onları görmezden gelip devam etmelerine izin veren kamu yetkilileri ne olacak?” dedi.

Bu tür yetkilileri sorumlu tutma çabalarını karmaşık hale getiren şey, savcıların hükümetin izni olmadan devlet çalışanlarını soruşturmasını engelleyen bir Türk yasasıdır.

Depremle ilgili davalarda herhangi bir kamu görevlisinin yargılanıp yargılanmadığı henüz belli değil.

Ocak ayında, bir Türk hakları grubu olan İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Yurttaşlar Derneği, kamu görevlilerinin soruşturulması için kaç talepte bulunulduğu ve kaçının kabul edildiği hakkında bilgi edinmek amacıyla düzinelerce yargı bölgesinde talepte bulundu. Grupların geçen ayki bir raporunda, sorgularında kararların beklemede olduğu dört vaka ve üçünde soruşturma izninin verildiği, ancak bunlardan ikisinin temyiz edildiği belirtildi.

Çoğu yargı alanı gizlilik düzenlemelerini gerekçe göstererek yanıt vermeyi reddetti.

Sinclair-Webb, bunun gerçek sorumluluk şansını azalttığını söyledi.

“Kamu görevlileri resmin dışında bırakılırsa gerçeklerin tamamı gerçekten incelenecek durumda değil” dedi.

Rönesans Residence, Türkiye’nin lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın kalkınma ve ekonomik büyümeye yönelik planlarının körüklediği, 2010’lu yıllarda bölgeyi kasıp kavuran inşaat patlaması sırasında, antik Antakya kenti yakınlarında dönüştürülmüş bir tarım arazisi parçası üzerinde yükseldi. 2013 yılında bölge sakinleri buraya geldiğinde, uzun, ince bir bina gibi görünmek için yüzeysel olarak birleştirilen üç apartman kulesi, kırsal alanın üzerinde belirmişti.

Kompleks, bir havuz, yer altı otoparkı ve otel lobisini taklit edecek şekilde tasarlanmış lobisiyle bölgenin yükselen orta sınıfına hitap ediyordu. İlk yerleşimcilerin çoğu orada yaşadıkları için kendilerini şanslı görüyordu.

Ancak Times’ın araştırması, gösterişli havasına rağmen, Rönesans’ın, asgari düzeyde gözetimle betona dökülen riskli tasarım seçenekleriyle dolu olduğunu ve bu durumun, yapıyı güçlü bir depreme dayanmaya hazırlıksız bıraktığını ortaya çıkardı.

Bu türden ilk deprem geçen yıl 7,8 büyüklüğünde gerçekleşti ve ardından saatler sonra ikinci güçlü sarsıntı geldi. İlk deprem, Renaissance’ın zemin katının çökmesine neden oldu, binanın yana doğru devrilmesine ve birçok sakinin hayatını mahvetmesine neden oldu.

Perşembe günü duruşmaya katılan 59 yaşındaki emlakçı Cemile İncili, çökmeyi bazı yaralarla atlattığını ancak enkaz altında kalan yeğeninin sesini duyabildiğini söyledi.

“Teyze, nefes alamıyorum” dediğini hatırladı.

Onun ve İncili’nin kız kardeşinin cesedi enkazdan asla bulunamadı. Öldüklerini varsayıyor.

Duruşmanın Rönesans’ı inşa eden adamlar için olduğu kadar binanın yükselmesine izin veren yetkililer için de uzun cezalar anlamına geleceğini umuyordu.

“Devlet canımızı ve malımızı korumadı” dedi.

Mahkeme belgelerinde binada 269 kişinin öldürüldüğü, 46 kişinin ise hâlâ kayıp olduğu ve öldüğü tahmin ediliyor.

Savcılar sekiz sanığı çok sayıda ölüm ve yaralanmaya neden olan bilinçli ihmalle suçladı. Suçlu bulunmaları halinde 22 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilirler.

Savcılar, Renaissance’ı inşa eden müteahhitleri o dönemde yürürlükte olan inşaat kurallarına uymamakla, standartların altında malzemeler kullanmakla ve yapının sağlam olmasını sağlamayı ihmal etmekle suçladı. Yüklenicilerin kiraladığı özel bir şirkette çalışan müfettişleri, yetkililere bildirilmesi gereken kusurları tespit edememekle suçladılar.

İnşaat şirketinin baş mimarı olan müteahhit Mehmet Yaşar Coşkun, Perşembe günü mahkemeye iddiaları reddettiğini söyledi. Çöküşün sorumlusu olarak bölgedeki depremin olağanüstü gücünü gösterdi.

Binanın temeli sağlam olduğu için dalga onu bulabildiği en zayıf nokta olan zemin kattan itibaren yıktı” dedi. “Bu alışılmadık bir durum.”

Diğer sanıklar da gerekli tüm kurallara uyduklarını ve çökmeyi depremin şiddetine bağladıklarını söyledi.

İddiaları duruşmaya katılan hayatta kalanları ikna edemedi.

Rönesans’tan sağ kurtulan 42 yaşındaki Hafize Açıkgöz, eşini ve 16, 21 ve 23 yaşlarındaki üç çocuğunu kaybetti.

Gözyaşlarını silerek, “Geride sadece ben kaldım” dedi. Hiçbir şey acımı dindiremez ve hiçbir şey onları geri getiremez.”

Yine de sanığın mümkün olan en uzun cezaları alacağını umuyordu.

“Bu binaların insanların canı düşünülerek yapılması gerekmez mi?” dedi.